سعدی؛ از روحانیِ زمانه خود تا شاعری در زمانه ما که باید تدینش اثبات شود!
تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۷۲۴۵۳
به گزارش مبلغ امروز اول اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی شیرازی در تقویم رسمی است. شاید عجیب باشد ولی همچنان در بسیاری از محافل دینی و حوزوی، سخن گفتن در مورد سعدی همراه با اثبات این حقیقت انجام می شود که وی در اشعار و آثار خود به مباحث اعتقادی و دینی هم می پرداخته است و احترام خاصی به پیامبر و اهل بیت قائل بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
محمود مهدوی دامغانی قرآن‌پژوه و مترجم قرآن کریم، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، به مناسبت اول اردیبهشت‌ماه و بزرگداشت سعدی شیرازی، اظهار کرد: ادبیات منظوم فارسی به جز تنی چند از شاعران و فرهیختگان که با امور تربیتی و عرفانی آشنا نشده‌اند، با مطالب تفکری و اندیشهای، اعتقادی، دینی و اعمال عبادی آمیخته شده است. ۲۰۰۰ بیت از اشعار فردوسی ویژه توحید، نوبت، امامت، معاد و حج است، بنابراین آدم از سیر تفکری فردوسی در شاهنامه متحیر می‌شود، همچنین انعکاس نماز در شاهنامه حتی به میزان نماز شب در شرح حال وزرای اندیشمند ایرانی در این اشعار توجه شده است که بیانگر اهمیت سیر تفکر و دینی اندیشمندان ایرانی است. علاوه بر فردوسی، نظامی، مولوی و خاقانی از شاعران بزرگ ایرانی هستند، اما از میان تمامی آنها اشعار سعدی متفاوت است و به صورت ویژه‌ای سروده شده، زیرا انعکاس مسائل اعتقادی و تربیتی در آثار ارزشمند سعدی به خوبی نمایانگر شده است.
وی ادامه داد: در طی سال‌های سال در میان نوجوانان، بوستان و گلستان سعدی بسیار مورد استقبال قرار گرفته و اشعار لطیف سعدی در جان آنها ریشه دوانده است. در سال‌های اخیر موسیقی‌دان‌های ماهر ایرانی برای افرادی که آواز را به خوبی فرا گرفته‌اند، از اشعار سعدی انتخاب کرده و آنها را به خواندن اشعار سعدی تشویق می‌کنند.
مهدوی دامغانی بیان کرد: در این سده اخیر فرهیختگان ارجمندی مانند استاد غریب در مقدمه گلستانی که در سال ۱۳۱۰ شمسی چاپ کرده است، چنان از عهده معرفی سعدی برآمده است که بسیار متفاوت و تحیربرانگیز است و همچنان برای پژوهش در حوزه زندگانی و اشعار سعدی، منبع ارزنده‌ای محسوب می‌شود. با توجه به متون و کتاب‌های ارزنده‌ای که از اساتید بزرگ ایرانی در خصوص سعدی نگاشته شده است، متوجه می‌شویم که این خورشید تابان در افق ادب ایران گرما و درخشش خاصی را داراست. به عنوان مثال سعدی هنگامی که می‌خواهد بگوید انسان نمی‌تواند خداوند را وصف کند، با ادبیات عارفانه، عاشقانه زیبایی سروده است:
ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم/ وز هرچه گفته‌اند ما شنیده‌ایم و خوانده‌ایم
مجلس تمام گشت و به پایان رسید عمر/ ما همچنان در اول وصف تو مانده‌ایم
این مترجم قرآن کریم افزود: این سروده غیر از تعبیر و معنی سخن پیامبر اکرم(ص) چیزی نیست، زیرا حضرت محمد(ص) در این باره سخنان گران‌بهایی فرموده‌اند. در وصف ساحت قدس نبوی جستجوهایی داشته‌ام و طی آن برای مقدمه تالیف کتابی به دنبال شعری با معنی بودم که این سروده را از سعدی برگزیدم و مانند آن شعر، در اشعار دیگر شعرا ندیده‌ام. زیرا سعدی سروده است:
هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم/ نبود بر سر آتش میسرم که نجوشم
به هوش بودم از اول که دل به کس نسپارم/ شمایل تو بدیدم نه صبر ماند و نه هوشم
وی در ادامه گفت: سعدی حضرت محمد(ص) را به‌گونه زیبایی معرفی می‌کند، شعر او در ادبیات جهان بی‌بدیل محسوب می‌شود، او در غزلی سروده است:
ماه فروماند از جمال محمد/ سرو نباشد به اعتدال محمد
قدر فلک را کمال و منزلتی نیست/ در نظر قدر با کمال محمد
وعده دیدار هر کسی به قیامت/ لیله اسری شب وصال محمد
آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی/ آمده مجموع در ظلال محمد
مهدوی دامغانی تصریح کرد: سعدی علی‌رغم سرسپردگی به شاعران بسیار بزرگ قبل از خود و همچنین به صوفیان بزرگ زمان خود و با دلبستگی بسیار زیاد او به وطن برای گریز از ناملایمات و افزایش معلومات توصیه به ترک وطن می‌کند و در این خصوص سروده است:
دلم از صحبت شیراز به کلی بگرفت/ وقت آن است که پرسی خبر از بغدادم
هیچ شک نیست که فریاد من آنجا برسد/ عجب ار صاحب دیوان نرسد فریادم
سعدیا حب وطن گرچه حدیثی‌ست صحیح/ نتوان مرد به سختی که من این جا زادم
این قرآن‌پژوه اظهار کرد: سعدی در اشعار خود درس‌های بسیار زیادی برای زندگی آدمی بیان کرده است و در خصوص نیکو عمل کردن، اینچنین سروده است:
طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی/ صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
وی ادامه داد: بسیاری از مسلمانان در خصوص سعدی این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا سعدی شیعه بوده است یا خیر؟ برای پاسخ به این سؤال باید گفت عاشقان را مذهب و دین خداست. خود سعدی هم در این باره سروده است:
خدایا به حق بنی فاطمه/ که بر قولم ایمان کنم خاتمه
اگر دعوتم رد کنی ور قبول/ من و دست و دامان آل رسول
چه کم گردد ای صدر فرخنده پی/ ز قدر رفیعت به درگاه حی
که باشند مشتی گدایان خیل/ به مهمان دارالسلامت طفیل
خدایت ثنا گفت و تبجیل کرد/ زمین بوس قدر تو جبریل کرد
بلند آسمان پیش قدرت خجل/ تو مخلوق و آدم هنوز آب و گل
مهدوی دامغانی گفت: بنابراین در سروده‌های او این نکته را نمایانگر است که سعدی قائل به تفضیل است، زیرا ایشان حضرت علی(ع) را از دیگران برتر می‌داند و به خاندان اهل بیت(ع) ارادت ویژه دارد.
این مترجم قرآن کریم در خصوص باب‌های بوستان سعدی نیز بیان کرد: سعدی به مسائل اعتقادی بسیار معتقد بوده و این امر را در باب‌های بوستان خود بیان کرده است زیرا باب اول آن در خصوص عدل و تعبیر، باب دوم احسان، باب سوم عشق و مستی، باب چهارم تواضع، باب پنجم رجاء، باب ششم قناعت و باب هفتم تربیت، باب هشتم عافیت و باب نهم توبه و بدین ترتیب در خصوص معارف و تربیت است.
انتهای پیام
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1897563منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: سعدی شیرازی شیعه حوزه علمیه مهدوی دامغانی اشعار سعدی زمانه خود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۷۲۴۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شعر فارسی فلسطین به دست عرب زبانان نمی‌رسد
امیر حسین هدایتی شاعر و پژوهشگر شعر مقاومت در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص تعریف شعر مقاومت گفت: تعریف اساسی شعر مقاومت، در واقع توضیح و تبیین شرایط مقاومت در مقابل فشارداخلی و خارجی در یک ملت است. ملتی که تحت فشار یک استبداد داخلی یا تحت فشار یک استعمارخارجی باشد، پدیده مقاومت ادبی از طرف روشنفکران، ادیبان و شاعران شکل می‌گیرد. مثل شعر مشروطه که در واقع و به نحوی یک نوع شعر مقاومت در مقابل استعمار خارجی و دیکتاتوری داخلی بود. ولی بعد از انقلاب اسلامی شعر مقاومت تعریف دیگری پیدا کرد. البته جدا از شعر انقلاب اسلامی که در واقع خودش یک تعریف خاصی از شعر مقاومت دارد، با شروع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس یک پدیده دیگری در ادبیات ما با عنوان شعر پایداری به وجود آمد.
وی افزود: اساسا در ادبیات جهان شعر مقاومت تعریف دیگری دارد. مثلا شعرفدریکو لورکا در اسپانیا بر علیه استبداد داخلی و حکومت فرانکو یک شعر مقاومت محسوب می‌شود. محمود درویش هم در فلسطین به عنوان شاعر مقاومت مطرح است . او هم در اشعارش علیه اشغال‌گری و ستمی که بر مردم فلسطین رفته، صحبت می‌کند. مقاومت برای معیارها و مصداق‌های متفاوتی مبارزه می‌کند اما معمولا در اطراف چنین پدیده‌هایی شعر مقاومت شکل می‌گیرد. شعر مقاومت در هفتاد سال گذشته در حوزه و مساله فلسطین جایگاه خاصی دارد. شاعران مقاومت در فلسطین و به خصوص در میان جامعه عرب شهرت زیادی دارند. شاعرانی مثل معین بسیسو، محمود درویش و بدر شاکر السیاب از شاعران پایداری عرب در عراق و در مقابل دیکتاتوری حزب بعث که شهرت بسیاری دارند.
هدایتی در ادامه گفت: فلسطین در کشور ما به عنوان یک ارزش شناخته می شود نه فقط به عنوان شعر مقاومت. پس در بین شاعران ما، مساله فلسطین همچون قیام عاشورا که آن هم در راستای شعر پایداری محسوب می‌شود، به عنوان یکی از ارزش‌های انقلاب اسلامی مطرح است و هر بار که مساله فلسطین جان تازه‌ای می‌گیرد یا انتفاضه جدیدی شکل می‌گیرد، شعر فلسطین و مقاومت نیز در کشور ما هیجان می‌گیرد بین شاعران ما، مساله فلسطین همچون قیام عاشورا که آن هم در راستای شعر پایداری محسوب می‌شود، به عنوان یکی از ارزش‌های انقلاب اسلامی مطرح است و هر بار که مساله فلسطین جان تازه‌ای می‌گیرد یا انتفاضه جدیدی شکل می‌گیرد، شعر فلسطین و مقاومت نیز در کشور ما هیجان می‌گیرد. با توجه به اهمین موضوع فلسطین همایش‌های بسیاری در این حوزه شکل گرفته و شاعران بسیار زیادی در این حوزه مطرح شده اند.
این پژوهشگر شعر مقاومت با اشاره به طوفان الاقصی ادامه داد: درسالی که گذشت، با اتفاقاتی که در فلسطین بعد از طوفان الاقصی افتاد، یک موج بسیار عجیبی در شعر فلسطین شکل گرفت. یکی به انگیزه مقاومت و یکی هم به دلیل شرح مظلومیتی که در غزه وجود داشت. کشتار بی رحمانه‌ای که توسط صهیونیست‌ها شکل گرفت، وجدان‌هایی را به درد آورد که طبیعتا شاعران هم از این قاعده مستثنی نبودند و حتی شاعرانی که پیش از طوفان الاقصی دغدغه شعر مقاومت را نداشتند، وارد این عرصه شدند و یک موج بسیار گسترده‌ای درباره شعر فلسطین به نمایش گذاشته شد.
هدایتی به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص ترجمه اشعار ایرانی به عربی اشاره کرد و گفت: با توجه به گستردگی رسانه در سال‌های اخیر، موج ادبی با موج رسانه‌ای همراه شده است و طبیعتا یک انقلابی در شعر مقاومت فلسطین و در شعر فارسی درباره فلسطین شکل گرفته است. تا آنجایی که اطلاع داریم در شعر عرب و ادبیات عرب هم، استقبال گسترده‌ای به سمت شعر مقاومت به وجود آمد که مقام معظم رهبری هم بر ترجمه آن آثار توصیه کردند. اما مبنای بحث ایشان این بود که شعر مقاومت ما هم باید به زبان‌های دیگر ترجمه شود و این همه شعر که درباره فلسطین نوشته شده، متاسفانه به دست عرب زبانان و حتی مردم فلسطین نمی‌رسد.
وی افزود:عرب زبانان نمی توانند با زبان فارسی ارتباط بگیرند و ترجمه جدی هم از این شعرها وجود ندارد. در گذشته روزنامه‌هایی مثل الوفاق شعرهایی که در ادبیات شاخص بود، ترجمه می‌کردند و در آن روزنامه‌ها منتشر می‌شد که آن هم متاسفانه دنبال نمی‌شود و از شعر فارسی که جدی‌ترین شعر را درباره فلسطین در چهل سال گذشته یا حتی قبل از آن دارد، به دست عرب‌زبانان نمی‌رسد. ناگفته نماند که غنای شعر فارسی در جاهایی از خود ادبیات عرب بالاتر، برجسته‌تر و از درون‌مایه‌های گسترده‌تری برخوردار است. شعرهایی با درون مایه‌هایی از خشم، اندوه، مقاومت است و همچنین امید به پیروزی و مسلم دانسته شدن شکست رژیم صهیونیستی در ادبیات ما بسیار چشمگیر است و شاید بسیاری از شاعران عرب را به آزاد شدن سرزمین فلسطین و قدس شریف امیدوار کرده است.
رزمندگان عرب باور کردند که می شود در مقابل ظلم صهیون ایستاد. در حالی که قبلا تنها هدفشان این بود که با کشته شدنشان نشان دهند که به آنها ظلم شده و انتفاضه فقط این بود که مثلا چند سنگ پرتاب شود و به مردم دنیا بگویند که ما هستیمهدایتی در ادامه سخنان خود گفت: اگر زبان فارسی بتواند خودش را به دست عرب‌زبانان شعر مقاومت و دوست‌داران شعر مقاومت برساند، متوجه خواهند شد که چهل سال است که این امید و تلاش در شعر مقاومت و ادبیات فارسی ایران وجود دارد. انگیزه‌های پیروزی رزمندگان ما در جبهه مقاومت با شاعران مقاومت تقویت می‌شود و رزمندگان عرب باور کردند که می شود در مقابل ظلم صهیون ایستاد. در حالی که قبلا تنها هدفشان این بود که با کشته شدنشان نشان دهند که به آنها ظلم شده و انتفاضه فقط این بود که مثلا چند سنگ پرتاب شود و به مردم دنیا بگویند که ما هستیم و کشور ما اشغال شده است، بدون اینکه امیدی داشته باشند و این قدرت شعر است. سروده‌های ارزشمندی سروده شد و ترانه های مقاومت زبانزد عام و خاص شد. در مقابل این پیروزی یک شکست هم وجود دارد و آن این است که مسؤولین فرهنگی در عرصه رسانه و کتاب و ترجمه برای رساندن این شعرها به دست مردم فلسطین کاری انجام نداده‌اند.
این شاعر حوزه مقاومت در پایان درباره اهمیت و رشد آثار شعر مقاومت گفت: سمینار و همایش هایی تحت عنوان شعر به زبان فارسی به اندازه کافی برگزار شده و اشعار به اندازه کافی شنیده شده‌اند. آنچه اهمیت دارد این است که سمینارها به صورت بین المللی برگزار شود تا به گوش حق‌طلبان برسد و از همین‌جا اهمیت پیوند شعر با رسانه نیز دیده می‌شود. طبیعتا چون کمیت اشعار بالا رفته نمی‌توانیم بگوییم کیفیت بالاتری هم دارند . اما با توجه به تعداد اشعار باید از بین آنها گزیده‌ای انتخاب شوند که شاعران برجسته و اشعار برجسته شناخته شوند، ضمن اینکه کمیت زیاد اشعار خودش ارزشمند و محرک مقاومت است.
کد خبر 6093757
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان